همایش رویکردهای میان رشته ای به آموزش زبان، ادبیات و مطالعات ترجمه

| ورود به سامانه | ثبت نام

صفحه اصلی / پنجمین همایش رویکردهای میان رشته ای به آموزش زبان، ادبیات و مطالعات ترجمه

بررسی مضمون رابطه مادر-دختر از منظر فمینیسم پساساختارگرایانه

نویسندگان :

عطیه اعرابی¹ زهرا احمدپور کاسگری²

1- دانشگاه مازندران 2- دانشگاه مازندران

کلمات کلیدی :

فمینیسم پساساختارگرا،رابطه مادر-دختر،روانکاوی،نوشتار زنانه

چکیده :

نقد ادبی زن-مدار و ادبیات داستانی زنان همواره در چالشی فراگیر و پیوسته با مفهوم «مادری» بوده اند. در دهه هشتاد میلادی، نقد فمینیستی پساساختارگرا با رویکردی انتقادی نسبت به نقد روانکاوی سنتی به بازتعریف مفهوم مادری و ارتباط با مادر می پردازد. از منظر فروید، هویت جنسی دختربچه براساس رابطه ی وی با مادر و در دوره ی پیش اودیپی شکل نمیگیرد، بلکه برمبنای وابستگی به پدر و هنگام ورود او به آنچه لکان بعدأ آنرا «نظم نمادین» مینامد، صورت میپذیرد. به نظر فروید، پس از گذار از مرحله ی پیش اودیپی، دختربچه ارتباط خود را با مادر به حسادت و رقابت برای به دست آوردن توجه پدر تقلیل میدهد و مادر جای خود را به پدر می دهد. حذف ارتباط میان مادر و فرزند در مباحث روانکاوی فروید و لکان، منتقدان فمینیستی پساساختارگرا که اغلب روانکاو میباشند را بر آن داشته تا به بازخوانی این ارتباط بپردازند. لوس ایریگاری تلقی فروید-لکانی از ارتباط میان مادر و دختر را چیزی جز «اقتصاد همسان ساز» در نظام پدرسالارانه نمی پندارد و ژاک دریدا از دیدگاه لکان به علت دامن زدن به تقابل های دوگانه مردانگی/حضور/ عقلانیت در برابر زنانگی/عدم حضور/جسمانیت انتقاد می کند. مقاله حاضر بر آنست تا به بررسی مضمون رابطه مادر-دختر از منظر فمینیسم پساساختارگرایانه بپردازد. فمینسیم پساساختارگرایانه با وارد کردن رویکرد جنسیتی به مباحث حوزه فلسفی و روانکاوی و با دیدگاهی میان رشته ای در پی نوعی واسازی و بازتعریف مفاهیم کلیدی است. بررسی چگونگی کاربست آرای صاحبنظران موج سوم فمینسیم در خصوص ارتباط میان مادر و دختر و نقش آن در شکل گیری هویت زنانه در حوزه ادبیات که به خلق مفهوم «نوشتار زنانه» منجر شده است، از ذیگر دغدغه های این پژوهش می باشد